Нээлттэй нийгэм хүрээлэнгийн засаглалын хөтөлбөрийн менежер Д.Энхцэцэг улс төрийн намын санхүүжилтийн асуудлаар мэдээлэл өглөө.
Тэрбээр “Одоо хүчин төгөлдөр үйлчилж буй улс төрийн намын тухай хууль 2005 онд батлагдсан. Уг хуулиар улс төрийн намын санхүүжилтийг ил болгох асуудлыг намуудад хариуцуулж өгсөн байдаг.
Гэтэл үүнийг хэрэгжүүлж буй нам их ховор. 2020 он буюу хамгийн сүүлд болсон сонгуулийг авч үзэхэд 76-79 тэрбум төгрөгийг улс төрийн намын нэр дэвшигчид зарцуулсан байна. Маш их санаа зовоож байгаа асуудал бол сонгуулийн дараа нэр дэвшигчид өр төлбөртэй үлдэж байгаа.
Яригдаж буй Улс төрийн намын тухай хуулийн шинэчлэлийн хүрээнд сонгуулийн зардлыг бууруулах нь зүйтэй. 2019 онд Үндсэн хуульд оруулсан нэмэлт өөрчлөлтийн хүрээнд төрөөс намуудад санхүүжилт олгоно гэж заасан. Одоо ч гэсэн санхүүгийн дэмжлэгийг тодорхой хэмжээнд үзүүлж байгаа ч бодитой дэмжлэг болж чадахгүй байгаа.
Өөрөөр хэлбэл, УИХ-ын нэг суудлыг 10 сая төгрөгөөр тооцоод жил бүр УИХ-д суудалтай намуудад санхүүжилт олгодог ч УИХ-д суудалгүй намуудыг орхигдуулж байгаа нь сул талтай.
Төрийн санхүүжилтээр дамжуулаад улс төрийн намуудыг авлигаас салгах нь зөв. Сонгуулийн зардал, хувь нэр дэвшигч болон улстөрчдөд очиж буй сонгуулийн зардлын дарамтыг бууруулах бодлогыг боловсруулах шаардлагатай” гэлээ.
Улс төрийн намуудыг жендэрийн мэдрэмжтэй болгох хууль эрх зүйн орчны шинэчлэлд тулгарч буй бэрхшээлүүдийг хэлэлцүүлгээр хөндөхийг зорив. 2021 оны “Улс төр дэх залуучууд болон эмэгтэйчүүдэд тулгамдаж буй сорилт, бэрхшээл” судалгаагаар улс төрд тэдний өмнө тулгардаг сорилт, бэрхшээлүүдийг тодруулахад эрх зүйн орчин, санхүү, уламжлалт ноёлох соёлын нөлөө багтсан байна.
Тодруулбал, УИХ-ын болон орон нутгийн ИТХ-ын сонгуульд залуучууд, эмэгтэйчүүдийг дэмжсэн эрх зүйн орчин хангалтгүй, сонгуулийн тогтолцоо залуучууд болон эмэгтэйчүүдийг дэмждэггүй, улс төрийн намууд сонгуулийн хуульд байгаа хүйсийн квотыг доод хязгаар гэж ойлгохгүй, тулгаж хэрэглэж байгаа аж.
Улс төрийн сонгуульд оролцоход сонгуулийн зардал өндөр, намын зүгээс залуучуудыг хөрөнгө санхүүгээр дэмжих боломжгүй байдаг. Улс төрийн намын гол зорилго нь сонгуульд ялах тул намаас нэр дэвшигчид илүү мөнгөтэй хүчирхэг байх нь давуу тал болдог. Судалгаанд оролцогчдын үзэж байгаагаар сонгуулийн зардал, санхүүгийн бэрхшээл нь дөнгөж карьераа эхлүүлж байгаа залуучууд эмэгтэйчүүдэд хүндээр тусдаг тухай хэлжээ.
