Өнгөрөгч 2016 оны сонгуулийн үр дүнд парламентад залуусын түүчээ олноор орж ирсэн төдийгүй өдгөөгийн Ерөнхий сайд Л.Оюун-Эрдэнэ, Хууль зүй, дотоод хэргийн сайд Х.Нямбаатар тэргүүтэй залуус шударга ёсны тэмцэл өрнүүлж байв. Тэр цагаас хойш хууль, эрх зүйн шинэчлэл хийх, нийгмийн зарим гажуудлыг засах гэж хичээсэн таван жил өнгөрчээ.
Тэгвэл дэлхийд данстай Оюутолгойн хөрөнгө оруулалтын гэрээнд өөрчлөлт оруулж засаж сайжруулах Ажлын хэсгийг Хууль зүй, дотоод хэргийн сайд Х.Нямбаатараар ахлуулан байгуулж байсан нь саяхан. Тэгвэл Ажлын хэсгээс Оюутолгойн гэрээ монголчуудын талд ашигтай шийдвэрт хүрснээ дуулгалаа. Энэ бол шударга үнэний дуу хоолой болон гарч ирсэн залуусын тэмцлийн үр дүн гэдэгтэй маргах аргагүй.
Монгол Улсын Засгийн газраас “Ажлын хэсгийн хэлэлцээрийн үр дүн эхнээсээ гарч, харилцан ашигтай хамтран ажиллах боломж нээгдэж байна” хэмээх байр суурийг илэрхийлж, хэвлэлүүд ч онцолж байна. Түүнчлэн уг ажлын хэсгийг 2019 оны арванхоёрдугаар сард анх байгуулахад орж ажилласан ХЗДХ-ийн дэд сайд Б.Солонгын үүрэг оролцоо маш их байсныг дурдах хэрэгтэй. Тэрбээр “Рио Тин То”-той харилцах захидал, хэлэлцээрийн ширээн дээр тавигдаж байсан бүх нот бичгийг боловсруулж, гар бие оролцож байсан юм.
Энэ үеэр Засгийн газрын Ажлын хэсгийн ахлагч Х.Нямбаатар сайд байр сууриа илэрхийллээ. Тэрбээр “Рио Тинто”-гоос Ерөнхий сайдад захидал ирүүллээ. Өмнө нь тус компаниас Ажлын хэсэгт өрийн 70 хувийг тэглэх санал ирүүлж байсан юм. Тэгвэл энэ удаад Ажлын хэсгийн саналыг хүлээн авч, 34 хувьд ногдох өрийг 100 хувь тэглэх, далд уурхайн бүтээн байгуулалт буюу Дубайн гэрээг цуцалж байгаагаа илэрхийллээ. Засгийн газар, Ажлын хэсгийн хэлэлцээрийн үр дүн эхнээсээ гарч, харилцан ашигтай хамтран ажиллах боломж нээгдэж байна. Ажлын хэсэг цаашид Дубайн гэрээг цуцлах нөхцөл, хөрөнгө оруулалтын гэрээг маргаангүй, тогтвортой байдлаар байгуулахад анхаарал хандуулна” гэв.
“Рио Тин то”-гоос ирүүлсэн захидалд юу өгүүлэв
Монгол Улсын Засгийн газарт “Рио Тин то”-гоос ирүүлсэн захидалд таван асуудал, арга хэмжээний талаар тусгажээ.
Нэгдүгээрт, Оюутолгой төслийн 34 хувьд ногдох 2.3 тэрбум ам.долларын өрийг 100 хувь тэглэх. Ингэснээр 22 тэрбум ам.долларын өр цаашид үүсэх эрсдэл үгүй болж, ногдол ашиг авах хугацаа наашилна.
Хоёрдугаарт, 2015 онд баталсан Далд уурхайн санхүүжилт буюу Дубайн төлөвлөгөөг энэ захидал илгээсэн өдрөөр тооцож цуцалж байна.
Гуравдугаарт, Далд уурхайн бүтээн байгуулалтад өмнө нь зарцуулагдсан зардалд Засгийн газар хөндлөнгийн аудит оруулах, Монголын нутаг дэвсгэрээс гадуур зарцуулагдсан зардал аудитын дүнд тогтоогдсон тохиолдолд хөрөнгө оруулагч тал хариуцлага хүлээх.
Дөрөвдүгээрт, Далд уурхайн үйл ажиллагааг 2023 оны 4-5 сард эхлүүлэхээр тооцож, төлөвлөж байгаа. Энэ хүртэл гарах зардлыг хөрөнгө оруулагч хариуцна.
Тавдугаарт, Оюутолгойн засаглалыг сайжруулах, Монгол Улсын эрим хүчний нэгдсэн сүлжээнээс эрчим хүчээ хангах болон байгаль орчны асуудал зэрэг холбогдох асуудлуудаар хамтран ажиллах талаараа захидалд тусгажээ.
