Дэлхий дахинаа 2021 оныг дараах хүндхэн нөхцөл байдалтайгаар үдэж байна. 262 сая гаруй хүмүүс kopoнaвиpyc цар тахлын халдвар авч, 5.2 сая иргэн нас барч, “Омukpoн” хувилбар олон улс оронд тархаад байна. Олон улсны түвшинд 8.2 тэрбум вакцин тараагдсанаас ердөө 5.8 хувь нь хөгжил буурай оронд хуваарилагджээ. 2 жил гаруйн хугацаанд үргэлжилж буй ца р та хлын дараагаар Африк тив дэх 4 эмч тутмын ердөө нэг нь ваkцинд хамрагдаж, үлдсэн эмнэлгийн ажилчдыг халдварын өндөр эрсдэлтэй нөхцөл байдалд ажиллуулж байна.
Вакциныг шударга бусаар хуваан авсан талаар олон иргэд, байгууллага шү үмж илж байгаа бөгөөд вакцин тарих үндэсний сул до рой арга хэмжээ болон вakцин хийлгэхээс за йлсх ийх байдал нь одоогийн эрүүл мэндийн салбар дахь нөхцөл байдлыг дээрдүүлсэнгүй.
2021 оны 11 дүгээр сард Дэлхийн эрүүл мэндийн байгууллагын удирдах байгууллага болох Дэлхийн эрүүл мэндийн ассамблейд дэлхийн удирдагчид уулзаж цар тахалтай тэмцэх, хариу арга хэмжээ авч эм тариа, вакцин, тестийг улс орнуудад тэнцвэртэйгээр тараах олон улсын баримт бичиг байгуулахаар хэлэлцэв.
Гэсэн хэдий ч ц ар та хлын үе дэх а вл игын талаар ихэнх байгууллага, удирдагчид ам нээгээгүй бөгөөд авлигаас шалтгаалан цар тахлын нөхцөл байдал дордож байгаа талаар хэн ч тоомсорлосонгүй. Авлига нь цар тахлын үе дэх нөөц бололцоог шаардлагатай газарт хуваарилагдахад хүндрэл учруулж, эрүүл мэндийн салбарын болон үндэсний вакцинжуулах үйл ажиллагаанд сөргөөр нөлөөлж, олон нийтийн итгэлийг бууруулж, вакциныг зөв зохистой хуваарилахад саад учруулсан юм.
Одоогоор дэлхий дахинаа авлигаас шалтгаалж ца р та хлын дараах нөхцөл байдал илрээд байна. Үүнд:
Ху ура мч вакцин болон шинжилгээний хариу зардаг х ууль б ус зах зээл бий болсон. Цар тахлын үед төсвийн хөрөнгийн худалдан авалт, гэрээ байгуулах үйл ажиллагаанд а вли га их хэмжээгээр гарах болсон. Вакцинжуулалт болон бусад эмчилгээний ил тод байдалд сө ргөөр нөлөөлж, ху дал мэдээлэл түгээх болсон. Цар тахалтай тэмцэх төсөв, вakцин болон эрүүл мэндийн багаж хэрэгслийг ша мш игду улах, ху лга йлах үйлдэл ихээр гарах болсон. Ца р та хлын улмаас н ас ба рсан иргэд, халдвар авсан иргэдийн тоог ху урам чаар үйлдэх болсон. Өндөр түвшний ав ли га дэлгэрч ца р та халтай холбогдуулан түүнийг мөрдөн шалгах ажиллагаа удааширснаар хариуцлагаас за йлсхи йх соёлыг бий болгосон. Эрүүл мэндийн салбар дахь жижиг хэмжээний а вли гын хэмжээ ихэссэн болно.
Ц ар та хлын үед олон нийтийн мэдээллийн хэрэгслээр мөн дараах а вл игын хэргүүд ил тод болжээ. Үүнд:
Кени Улсын Эрүүл мэндийн яамны албан тушаалтнууд бүлэглэн гадаад улсаас хандивласан вакциныг нэг бүрийг нь 177 ам.долларын үнэтэйгээр худалдан борлуулсан байна.
Их Британийн Засгийн газраас эрүүл мэндийн хамгаалах хэрэгсэл худалдан авах нийт гэрээний 66 гаруй хувь нь “ВИП” замаар буюу холбогдох хууль, журамд заасан ажиллагааг хийлгүйгээр цөөн тооны компанитай байгуулагджээ. Өмнөд Африкийн 11 компани Засгийн газарт эрүүл мэндийн хамгаалах хэрэгсэл худалдаж олсон орлогыг татварын албанд мэдээлээгүй боловч төрийн байгууллагатай гэрээ хийсэн хэвээр байна. Ца р та халтай тэмцэх төсвөөс их хэмжээний хөрөнгийг ша мшигд уулсан байна. Тухайлбал, Олон улсын валютын сангаас Афганистанд 27 мянган ам.доллар, Ардчилсан Конго Улсад 357 сая ам.доллар олгосон боловч албан тушаалтнууд ша мшигд уулсан байна.
“Модерна” болон “Pfizer” компаниуд цар тахлын нөхцөл байдлаас ашиг олж байгаа талаар шүүмжлэл олон улсад дэлгэрэв. Мөрдөн шалгалтын явцад гэрээний нууцлалтай холбоотой зохицуулалт нь “Pfizer” компанийг вакциныг үйлдвэрийн үнээс маш өндөр үнээр буюу нэг бүр нь 1 ам.доллараар худалдах боломжийг олгосон байна. “Модерна” компани нь зөвхөн хөрөнгө чинээлэг улсуудад вакцин худалдаалж, ядуу буурай орнуудад вакциныг маш өндөр үнээр худалдан борлуулж байгаа талаар шү үмж лэл ихэд гарах болов.
“Pfizer” компанид ажиллаж байсан судлаач тус компанийг эрүүл мэндийн мэдээллийг ху ура мчаар үйлдсэн талаар шү гэл үлээв. Ху ура мч вakцин худалдаалагдаж эхлэв. 2021 оны 11 дүгээр сард ху ура мч АстраЗенека вakцин Иран Улсад олдсон байна. Сомали Улсаас зарласан нийт н ас ба ра гчд ын тоо бодит байдлаас 30 дахин бага байсныг илрүүлэв.
Лесото Улсад эрүүл мэндийн ажилчид вakцины гэрчилгээг нэг бүрийг нь 20 фунтын үнэтэйгээр худалдаалсан бол Австрали Улсад иргэд хуу ра мч вakцины гэрчилгээ авахаар эмч нарт олон мянган австрали долларын ха ху уль санал болгож байна. Африк болон Зүүн Өмнөд Азийн улс орнууд вакцин хийлгүүлэхээс татгалзаж байна. Учир нь тус улс орнуудад а вли гын түвшин өндөр учраас ард иргэд нь Засгийн газарт итгэх итгэл буу рч, вакцинд хамрагдахаас за йлсхи йх болжээ. Цар тахлын үе дэх а влиг ын нөхцөл байдал нь kopoнaвирустэй тэмцэх, хариу арга хэмжээ авах ажиллагаанд сөргөөр нөлөөлж байна.
А влиг а нь эрүүл мэндийн салбарыг доройтуулж, өндөр ач холбогдол бүхий нөөц бололцоог үгүй хийж, ц ар та хлыг бидний бодсоноос урт хугацаагаар үргэлжлэх орчныг бүрдүүлжээ. Иймээс олон улсын түвшинд мэдээллийн ил тод байдал, эгэх хариуцлага, шударга ёсыг бататгах чиглэлд анхаарал хандуулж 2022 онд мөн адил өмнөх а лдаа гаа давтахаас з айлсхи йх хэрэгтэй юм.
Эх сурвалж: АТГ